Skolioza u dzieci – czy można wyleczyć ją ćwiczeniami?

 Skolioza u dzieci to poważny problem zdrowotny, który wymaga kompleksowego podejścia w leczeniu. Choć ćwiczenia odgrywają kluczową rolę w terapii, samo ich wykonywanie zazwyczaj nie wystarcza do całkowitego wyleczenia skoliozy, zwłaszcza w zaawansowanych przypadkach. W dzisiejszym wpisie przyjrzymy się bliżej temu schorzeniu, omówimy metody leczenia oraz znaczenie wczesnej diagnozy i systematycznej terapii. 

Wróg prawidłowej postawy, czyli co to jest skolioza u dzieci? 

Skolioza to schorzenie kręgosłupa, które często rozwija się niezauważalnie, stając się prawdziwym wyzwaniem dla dzieci i ich rodziców. Charakteryzuje się trójpłaszczyznową skrzywieniem kręgosłupa, które może prowadzić do nierównomiernego rozkładu obciążeń na struktury kostne i mięśniowe. Wczesne objawy mogą być subtelne – lekka asymetria ramion czy nierówna linia talii. Dlatego tak ważne jest, by rodzice i opiekunowie byli czujni i regularnie obserwować postawę dziecka. Skolioza może mieć przyczyny m.in. genetyczne, neurologiczne, jednak najczęstszym rodzajem skolioz jest skolioza idiopatyczna, czyli taka, której przyczyny nie znamy. Występuje najczęściej u dzieci i młodzieży, szczególnie w okresie intensywnego wzrostu w wieku 10-15 lat. Niezależnie od przyczyny, kluczowe jest wczesne wykrycie i podjęcie odpowiednich działań, aby zapobiec progresji schorzenia i związanym z nim komplikacjom zdrowotnym.

Wyścig z czasem, czyli dlaczego wczesna diagnoza skoliozy u dziecka jest kluczowa?

Wczesna diagnoza skoliozy może znacząco wpłynąć na skuteczność leczenia i jakość życia dziecka w przyszłości. W początkowych stadiach skoliozy, gdy skrzywienie jest niewielkie i nie przekracza 20 stopni kąta Cobba, stosujemy ćwiczenia metod specyficznych takich jak BSPTS, FITS, ISST Schroth SEAS czy Dobo med. Jednak z każdym rokiem opóźnienia diagnozy skrzywienie może się pogłębiać, co może wymagać bardziej intensywnych form leczenia. Regularne badania przesiewowe w szkołach i podczas rutynowych wizyt pediatrycznych są nieocenione w procesie wczesnego wykrywania skoliozy. Rodzice również odgrywają kluczową rolę, obserwując postawę dziecka i reagując na pierwsze niepokojące sygnały. Wczesna diagnoza nie tylko zwiększa szanse na skuteczne leczenie, ale także może zapobiec rozwojowi poważnych komplikacji zdrowotnych w przyszłości takich jak problemy oddechowe czy bóle pleców. 

Czy skoliozę u dzieci można wyleczyć samymi ćwiczeniami?

Ćwiczenia odgrywają kluczową rolę w terapii skoliozy, jednak same w sobie rzadko są wystarczające. Prawidłowo dobrane i regularnie wykonywane mogą znacząco poprawić stan kręgosłupa, wzmacniając mięśnie, poprawiając elastyczność i korygując postawę. Jednakże skuteczność ćwiczeń zależy od wielu czynników, takich jak stopień skrzywienia, wiek dziecka czy jego zaangażowanie w terapię. W przypadku skrzywień przekraczających 20 stopni same ćwiczenia są niewystarczające, wówczas zaleca się wdrożenie leczenie gorsetowe ortopedycznym. Pamiętajmy, że skolioza to złożone schorzenie, wymagające kompleksowego podejścia, a ćwiczenia, choć niezwykle ważne, są jednym z elementów szerszej strategii terapeutycznej.

Jak leczyć skoliozę u dzieci? Trzy filary walki ze skrzywieniem kręgosłupa

Skuteczne leczenie skoliozy u dzieci opiera się na trzech głównych filarach: ćwiczeniach specyficznych , o których wspomnieliśmy w poprzednim akapicie, gorsetach korekcyjnych i w ciężkich przypadkach leczeniu operacyjnym. Każdy z tych elementów pełni istotną rolę w procesie terapeutycznym. 

• Ćwiczenia specyficzne mają na celu naukę korekcji 3d, poprawy symetrii w obrębie tułowia, nauki prawidłowego oddechu derotacyjnego i koordynacji i stabilności korekcyjnej postawy ciała. 
• Celem noszenia gorsetów w skoliozie idiopatycznej jest zapobieganie dalszemu postępowi skrzywienia kręgosłupa w okresie intensywnego wzrostu dziecka lub nastolatka. Gorset działa poprzez mechaniczne wsparcie i stabilizację kręgosłupa, co pomaga w kontrolowaniu deformacji i utrzymaniu jej na stabilnym poziomie. Noszenie gorsetu nie koryguje już istniejącej krzywizny, ale może skutecznie zapobiegać pogłębianiu się skrzywienia, co jest kluczowe dla uniknięcia poważniejszych problemów zdrowotnych i ewentualnej konieczności operacji. 
• W przypadkach zaawansowanych skrzywień przekraczających określony stopień, może być konieczne leczenie operacyjne. 

Ważne jest, aby pamiętać, że skuteczna terapia skoliozy wymaga indywidualnego podejścia i często łączenia różnych metod. Specjalista, biorąc pod uwagę wiek dziecka, stopień skrzywienia i potencjał wzrostowy, dobiera najbardziej odpowiednią kombinację tych metod, aby osiągnąć najlepsze możliwe rezultaty.

Uwaga rodzicu – tych ćwiczeń lepiej unikać

Choć aktywność fizyczna jest kluczowa w terapii skoliozy, niektóre ćwiczenia mogą przynieść więcej szkody niż pożytku. Należy unikać ćwiczeń powodujących nadmierne obciążenie kręgosłupa, takich jak podnoszenie ciężarów czy skoki na twardym podłożu. Te aktywności mogą zwiększyć nacisk na już obciążony kręgosłup i pogłębić istniejące skrzywienie. Również niektóre ćwiczenia rozciągające, jeśli są wykonywane nieprawidłowo lub zbyt intensywnie, mogą negatywnie wpłynąć na stan kręgosłupa. Ważne jest, aby unikać ćwiczeń, które pogłębiają asymetrię ciała lub nadmiernie obciążają jedną stronę kręgosłupa. Warto pamiętać, że rodzice powinni zawsze konsultować program ćwiczeń z lekarzem lub fizjoterapeutą specjalizującym się w leczeniu skoliozy. 

Czy aktywności fizyczna jest ważna w leczeniu skoliozy?

Tak, aktywność fizyczna jest bardzo ważna w leczeniu skoliozy. Ćwiczenia fizyczne pomagają poprawić koordynację, wydolność, poprawiają elastyczność oraz mobilność. Należy pamiętać, że ćwiczenia fizyczne nie zastąpią ćwiczeń specyficznych, czyli takich które są dedykowane dla pacjentów ze skoliozą idiopatyczną. 

Po terapii – sekrety utrzymania prostej postawy u dziecka

Utrzymanie efektów terapii skoliozy wymaga konsekwencji i świadomego podejścia do codziennych nawyków. Kluczowe jest zastąpienie gorsetu plastikowego na gorset mięśniowy. Warto włączyć do codziennej rutyny krótkie sesje ćwiczeń rozciągających i korekcyjnych. Równie ważna jest dbałość o prawidłową postawę podczas codziennych czynności – czy to w trakcie siedzenia przy biurku, czy podczas noszenia plecaka. Aktywność fizyczna, szczególnie pływanie i ćwiczenia w wodzie, może znacząco wspomóc utrzymanie prawidłowej postawy. Nie należy zapominać o odpowiednim wypoczynku i regeneracji – dobry materac i właściwa pozycja podczas snu mają duże znaczenie dla zdrowia kręgosłupa. Regularne wizyty kontrolne w centrum korekcji postawy pozwolą na monitorowanie stanu kręgosłupa i ewentualne dostosowanie programu ćwiczeń. Pamiętajmy, że utrzymanie prostej postawy to proces długotrwały, wymagający cierpliwości i systematyczności, ale przynoszący wymierne korzyści dla zdrowia i jakości życia.